Jakie są przyczyny wypadania włosów?

Wymiana włosów to proces fizjologiczny, jednak wypadające włosy mogą świadczyć o nieodpowiedniej pielęgnacji albo o złym stanie zdrowia ich posiadacza. Od czego włosy mogą wypadać? Przyczyn jest wiele, począwszy od genetyki, poprzez różnego rodzaju schorzenia, aż po styl życia i reakcję na stres.

Dlaczego włosy wypadają?

Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że na ludzkim ciele znajduje się ok. 5 milionów mieszków włosowych, a ponad 100 tysięcy wyrasta na głowie. Najgęstsze, ale zarazem najcieńsze, włosy posiadają blondyni. Natomiast najgrubsze są rude, choć jest ich na głowie najmniej. Każda dorosła osoba posiada ok. 300 włosów na 1 centymetrze kwadratowym. Rosną średnio 1 milimetr w ciągu 3 dni, co daje około 14 centymetrów wzrostu rocznie. Każdy włos żyje przeciętnie 3 i pół roku, a jednej osobie wypada dziennie średnio ponad 50 włosów.

Jak zbadano, włosy u panów rosną szybciej niż u pań i są grubsze. Z kolei cykl wegetacyjny kobiecych włosów jest znacznie dłuższy niż męskich, i może trwać nawet do 7 lat. Na każdy taki cykl składają się trzy następujące po sobie fazy: wzrostu, przejściowa i spoczynku. W tej ostatniej następuje ostatecznie wypadanie włosów, ponieważ zostają one wypychane przez nowe. Podczas całego życia, na głowie człowieka odbywa się około 30 cykli życiowych włosowych mieszków. Jeśli ten proces zostaje zaburzony, wówczas pojawia się problem nadmiernego przerzedzania, w którym dochodzi nawet do wypadania włosów garściami. Gdy zaobserwujemy nadmierne wypadanie włosów, przyczyny należy poszukać w konsultacji z trychologiem. Niepokojące staje się, gdy wychodzi nam ponad sto włosów dziennie.

Nadmierne wypadanie włosów u mężczyzn

Choć tradycyjnie włosy uważa się za największą ozdobę u płci pięknej, ich utrata bardzo niepokoi również panów i stanowi przyczynę ich kompleksów. W ankiecie, przeprowadzonej w Wielkiej Brytanii, zapytano bowiem mężczyzn o przyczyny największych lęków, a wyniki tego badania niezmiernie zaskoczyły naukowców. Okazało się, że w pierwszej dziesiątce największych obaw Brytyjczyków, zaraz po śmierci, chorobach i ataku terrorystycznym znajduje się… utrata włosów.

Odpowiadając na pytanie dlaczego włosy u panów wypadają, jako przyczynę należy wskazać przede wszystkim uwarunkowane genetycznie łysienie androgenowe, charakteryzujące się ubytkami na szczycie głowy oraz w kącikach czoła. Dotyczy ono 60 proc. mężczyzn po 50. roku życia, chociaż u niektórych osób, włosy wypadają zaraz po osiągnięciu pełnoletniości. Taki rodzaj łysienia uważany jest za łysienie typu męskiego, choć występuje ono czasem również u kobiet. Jego powodem jest przeważnie zachwianie produkcji testosteronu i przemiana tego hormonu w cząsteczkę DHT, niszczącą mieszki włosowe, co powoduje wypadanie włosów na pewnym etapie życia.

Ostatnio, naukowcy z Tokyo Medical and Dental University, badając przyczyny wychodzenia włosów, odkryli mechanizm utraty zdolności regeneracyjnych mieszków włosowych u ssaków. Otóż okazuje się, że mechanizm ich prawidłowego funkcjonowania warunkowany jest działaniem ich komórek macierzystych o nazwie HFSC.

Z badań wykonanych na myszach wynika, iż HFSC u młodych gryzoni ulega typowym symetrycznym podziałom komórkowym, służącym regeneracji mieszków włosowych, natomiast u starszych ssaków, podziały te przebiegają w nietypowy, asymetryczny sposób. Ponadto uczeni zauważyli jeszcze inną prawidłowość. Mianowicie, w procesie starzenia się hemidesmosomów, czyli struktur łączących komórki naskórka z błoną podstawną, podczas podziału HFSC następuje ich destabilizacja. Proces ten sprawia, że wraz z wiekiem HFSC zanika, co w efekcie doprowadza do wypadania włosów.

Jak się okazuje, w niektórych częściach świata problem łysienia jest zdecydowanie bardziej powszechny, niż w innych. Badania przeprowadzone przez kanadyjskich antropologów wskazują, że najbardziej łysiejącym narodem są Czesi, natomiast problem ten najmniej doskwiera Chińczykom oraz obywatelom Meksyku, Japonii, Hongkongu i Malezji. Z kolei u Indian, rdzennych mieszkańców Ameryki, nie zaobserwowano wcale wypadania włosów, a przyczyny tego faktu nie zostały do tej pory rozpoznane.

Do najbardziej łysiejących narodów, oprócz Czechów, zaliczają się Hiszpanie, Niemcy, Francuzi, Brytyjczycy oraz Amerykanie. Niestety, również Polska znalazła się w pierwszej dziesiątce najbardziej łysiejących państw świata, bo znajdujemy się już na 8 miejscu tego rankingu. Statystyki wskazują, że problem łysienia dotyka przede wszystkim mężczyzn o białym kolorze skóry. Próbując odpowiedzieć na pytanie od czego mogą im wypadać włosy, w pierwszej kolejności trzeba wskazać predyspozycje genetyczne, ale również problemy zdrowotne, farmakoterapię oraz styl życia.

Nadmierne wypadanie włosów u kobiet

Na stan owłosienia u kobiet w dużym stopniu wpływ mają hormony, stąd u przyszłych matek można zaobserwować gęstsze niż zwykle oraz bardziej błyszczące włosy na głowie. Natomiast po porodzie pojawia się często nadmierne wypadanie włosów. Przyczyny ich przerzedzenia i zmiany w grubości w tym okresie należy również poszukiwać w gwałtownym spadku poziomu estrogenu, jaki wówczas następuje.

Z kolei w okresie menopauzy dochodzi u kobiet do tzw. łysienia telogenowego, które pojawia się na skutek jakiegoś czynnika uruchamiającego, którym najczęściej bywa:

• niedobór składników odżywczych,
• stres oksydacyjny,
• mikropodrażnienie skóry,
• stosowanie leków,
• stan zapalny skóry głowy.

Znane są również przypadki, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, kiedy pod wpływem silnych przeżyć, u osób genetycznie predysponowanych następuje poważne przerzedzenie, a nawet wypadanie włosów garściami. Dzieje się tak, ponieważ ich nadnercza rozregulowane stresem wzmagają produkcję androgenów. Zaburzają one wówczas funkcjonowanie cebulek i powodują wypadanie włosów. Przyczyny tego faktu, zdaniem chińskich uczonych z Uniwersytetu Harvarda, trzeba poszukiwać w opóźnianiu przez stres aktywacji i zmianie częstości regeneracji tkanek przez komórki mieszków włosowych. W najnowszych badaniach wykonanych na myszach udowodniono bowiem, że u osobników poddanych działaniu stresu, wzrost włosów był ograniczony wydłużeniem czasu odpoczynku komórek macierzystych. Choć istnieją niewielkie różnice między cyklem wzrostu włosów u myszy i ludzi, badacze przyznają jednak, iż większość mechanizmów odpowiedzialnych za wypadające włosy u ssaków jest do siebie zbliżona.

Choroby wpływające na wypadanie włosów

Do przyczyn wypadania włosów należeć mogą również liczne choroby, takie jak:

• łysienie plackowate,
• choroby przewlekłe – np. schorzenia wątroby, niewydolność nerek lub cukrzyca,
• choroby autoimmunologiczne – np. Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, liszaj płaski,
• choroby zakaźne, m.in. kiła,
• choroby psychiczne – np. trichotillomania, podczas której chory sam wyrywa sobie włosy w celu redukcji napięcia psychofizycznego, a także anoreksja i bulimia,
• choroby owłosionej skóry głowy, takie jak: łupież, łojotokowe zapalenie skóry głowy, łuszczyca czy niektóre grzybice.

Dieta a włosy

Istnieją badania wskazujące, iż dieta może być również odpowiedzialna za wypadające włosy. Otóż naukowcy analizowali proces łysienia u Japończyków, po czym okazało się, że skala łysienia zwiększyła się tam wraz ze wzrostem popularności fast foodów.

Przyczyną wypadania włosów może być też niedożywienie, a zwłaszcza niedobór białka, aminokwasów oraz żelaza i cynku. Brak różnorodnych pierwiastków w organizmie może mieć wpływ na wypadające włosy na całej powierzchni głowy, czyli tzw. łysienie rozlane. Pojawia się ono często u osób intensywnie się odchudzających.

Z kolei badacze z Instytutu Endokrynologii w Czechach zwrócili uwagę, że u osób z problemem łysienia często obserwuje się również wysoki poziom cukru.

Najczęstsze przyczyny wypadania włosów

Jak widać, zastanawiając się, co powoduje wypadanie włosów, można wskazać wiele powodów. Jednakże do najważniejszych czynników, które mogą mieć wpływ na tę przykrą dolegliwość, należą przede wszystkim:

• genetyka,
• łysienie androgenowe,
• zaburzenia hormonalne,
• radykalna dieta,
• niedożywienie,
• poród,
• zbyt duża ilość witaminy A,
• palenie tytoniu,
• stres,
• stan zapalny w organizmie,
• różnego rodzaju choroby i schorzenia psychiczne,
• leki,
• zatrucia metalami ciężkimi,
• antykoncepcja,
• nieodpowiednia pielęgnacja, czyli tapirowanie, rozczesywanie na siłę i zbyt ciasne wiązanie, zbyt często farbowanie, trwała ondulacja, suszenie, kręcenie, prostowanie włosów oraz nieodpowiednie kosmetyki.

Sposoby leczenia, czyli co pomaga na wypadanie włosów?

Jeżeli nasilone wypadanie włosów utrzymuje się dłużej niż sześć tygodni, warto zwrócić się po pomoc do lekarza specjalizującego się w chorobach włosów, czyli do trychologa.

Leczenie obejmuje zarówno metody farmakologiczne oraz chirurgiczne. W łysieniu androgenowym u mężczyzn stosuje się często leczenie doustne preparatami na bazie finasterydu, który ma za zadanie wyhamowanie procesu łysienia.

Z kolei u kobiet, dobrze sprawdzają się się leki oprawiające ukrwienie mieszka włosowego, np. minoksydyl i aminexil. Natomiast na łysienie bliznowaciejące aplikuje się m.in. kortykosteroidy.

Nadmiernej utracie włosów można również przeciwdziałać za pomocą preparatów trychologicznych przeznaczonych do wcierania w skórę głowy. Sprawdzają się także zabiegi, takie jak mezoterapia czy ostrzykiwanie skóry osoczem bogatopłytkowym.

W przypadku braku efektów, pozostają różne metody zagęszczania włosów oraz przeszczep.

Domowe sposoby na wypadające włosy

W przypadku zaobserwowanej niewielkiej ilości wypadających włosów, można spróbować stosowania popularnych metod domowych, takich jak np. masaże głowy. Polegają one na delikatnym ugniataniu skóry oraz wcieranie we włosy różnych produktów np. siemienia lnianego, buraków, mieszanki z jajek z awokado czy też oleju rycynowego. Ponadto, należy pamiętać, aby uzupełnić swój jadłospis o produkty bogate w cynk, selen, argininę, żelazo oraz witaminy z grupy B. Polecane jest także spożywanie napoju z drożdży, pokrzywy lub soku z czarnej rzepy.

Kiedy warto przeszczepić włosy?

Przeszczep włosów, czyli transplantacja, to metoda, pomagająca zarówno osobom łysiejącym, jak i tracącym włosy w wyniku urazów. Polega ona na pobraniu z tyłu głowy pacjenta mieszków włosowych i umieszczeniu ich w miejscach, które dotyka łysienie.

Statystyki podają, iż co roku na całym świecie wykonywanych jest ponad milion takich zabiegów. Choć wydawać by się mogło, że wraz z rozwojem technik transplantacyjnych niezależnie od przyczyn wypadania włosów, każdy może się poddać przeszczepowi, nie jest to prawdą. Okazuje się bowiem, że przeszczep sprawdza się najlepiej w przypadku osób z łysieniem genetycznym.

Najczęstsze wskazania medyczne do zabiegu przeszczepu włosów to:

• łysienie androgenowe, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn,
• łysienie pourazowe,
• łysienie pozapalne w fazie remisji,
• łysienie po stanach zapalnych skóry głowy, czy oparzeniach,
• blizny pooperacyjne,
• korekta zarostu, brwi czy owłosienia okolicy łonowej.

Jednakże zdecydowanym przeciwwskazaniem do zabiegu jest:

• cukrzyca,
• nieuregulowane nadciśnienie,
• poważna choroba serca,
• aktywna choroba nowotworowa,
• łysienie plackowate,
• choroby zapalne skóry głowy,
• ciąża i okres karmienia piersią,
• leki przeciwkrzepliwe.

Przeszczepu włosów nie powinno przeprowadzać się także u osób, u których występuje uogólniony proces łysienia ani u dzieci. W przypadku łysienia androgenowego transplantacji nie można również wykonywać u mężczyzn w bardzo młodym wieku. Jeśli zostaje ona bowiem wykonana zbyt wcześnie, włosy przeszczepione wprawdzie nie wypadną, ale przerzedza się ich obszar. Spowoduje to konieczność wykonania kolejnego zabiegu. Ponadto często w początkowym stadium łysienia nie jest widoczny kierunek wypadania włosów. Może to spowodować błąd estetyczny w zbyt szybko wykonanym zabiegu przeszczepu włosów. Z kolei u starszych panów przeciwwskazaniem są przede wszystkim zbyt słabe włosy oraz inne wspomniane choroby. Może stać się nim również zbyt zaawansowany proces łysienia.